Photo of the desert color

بورس کالا

ضرورت تشکیل بورس کالا در ایران

بازار کالاهای پایه در بخش های مختلف صنعتی، پتروشیمی و کشاورزی در ایران همواره با محدودیت ها و دشواری های ساختاری زیادی روبرو بوده و بخش عمده ای از این مشکلات مربوط به عدم استفاده از ابزارهای نوین اقتصادی وساختار نامناسب و ناکارآمدی بازارمی باشدکه با وجود تلاش های بسیار انجام شده توسط دولت های محترم طی 2 دهه اخیر در جهت اصلاح این ساختار، اما شاهد عدم بازدهی مناسب و حصول نتایج مورد انتظار در این بخش بوده ایم به گونه ای که علی رغم صرف هزینه های بسیار توسط دولت برای تنظیم بازار و تعیین قیمت نهاده ها و محصولات، اما در بخش تولید و توزیع و در پی آن مصرف کنندگان همواره با مشکلات فراوانی روبرو بوده اند که مهمترین این مشکلات را می توان به شرح ذیل خلاصه نمود:
1-نوسانات کاذب قیمت محصولات ناشی از ارتباط نامشخص و نامناسب میان عرضه و تقاضا
2-عدم امکان مدیریت ریسک و محافظت از نوسانات آتی قیمت
3-فقدان یک نظام قیمت گذاری شفاف بر پایه تعادل میان عرضه و تقاضا و نیاز بازار
4-نبود یک سیستم اجرایی و ناظر بر حسن انجام تعهدات طرفین معامله
5-فقدان یک سیستم جمع آوری، پردازش و تحلیل اطلاعات و آمار تولید، واردات ، صادرات و مصرف در جهت اطلاع رسانی به بازار و تصمیم گیری مطلوب
6-عدم هماهنگی میان بخشهای تولیدی و بازرگانی در زمینه واردات، صادرات و بازار مصرف

ضرورت تشکیل بورس کالا در انواع بازارها، قراردادها و اوراق قابل معامله در بورس کالای ایران

تمامی داد و ستد ها در بورس کالا در قالب قراردادهای استاندارد شده انجام می گیرد :
1-قرارداد نقدی
قراردادی است که براساس آن، پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای انجام می‌شود.
2- قرارداد سلف
قراردادی است که براساس آن، کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می‌گردد.
3- قرارداد نسیه
قراردادی است که براساس آن، کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می‌گردد.
4- قرارداد آتی
قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به ‌عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند.
5- قرارداد سلف استاندارد
قراردادی است که براساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دورة تحویل به خریدار تسلیم نماید. خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد موضوع مواد 2 و 3 دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد، به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف استاندارد نامیده می‌شود.
6- قرارداد اختیار معامله
قرارداد اختیار معامله قراردادی است که در آن یک طرف، اختیار(حق) خرید و یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریداری می کند. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شود. در هر کدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله می‌شوند.
7- صندوق های کالایی
صندوق كالايي قابل معامله(ETC) یکی از ابزارهای مالی نوین هستند که به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهند که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینه های حمل و نقل، انبارداری و خسارت های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری نمایند. با خرید این اوراق، سرمایه‌گذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگهداری ازآن کالا را بر عهده ندارد. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها بخش قابل ملاحظه ای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایه گذاری در کالایی خاص اختصاص می دهند و علاقه مندان به سرمایه گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق ها می کنند.
8- گواهی سپرده کالایی
براساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌گردد.

معافیت های مالیاتی و مزایای خرید و فروش و پذیرش کالاها در بورس کالای ایران

مزایای ساختاری
1-معاملات در بورس کالا، متشکل و سازمان یافته، قانونمند، قابل نظارت، شفاف، عادلانه، رقابتی و کم هزینه است. 2-در بورس کالا، امکان پوشش، توزیع و انتقال ریسک وجود دارد.
3-در بورس کالا، کیفیت و کمیت کالا و مبلغ معامله و مدت معامله تضمین شده است.
4-کشف قیمت در بورس کالا از طریق حراج حضوری و بصورت شفاف صورت گرفته و با حذف رانت باعث فسادزدایی از بازار معاملات می گردد.
5-پذیرش کالا جهت فروش در بورس کالا منوط به داشتن استانداردهای اجباری برای آن کالا می باشد و از این راه کیفیت کالا در بورس تضمین می گردد.
6- در بورس کالا، مبداء کالا مشخص و تضمین شده است.
7-در مقایسه با تشریفات مناقصات و مزایدات سرعت انجام معاملات در بورس کالا بسیار بالاتر بوده و جریان معاملات از امنیت کامل برخوردار است.
8-در صورت بروز اختلاف میان طرفین معامله، بورس کالا دارای مراجع اختصاصی بررسی و رسیدگی به دعاوی بوده و سرعت رسیدگی به دعاوی مطرح شده در مقایسه با دادگاه های عادی بالاتراست.
9-با استفاده از ابزارهای مالی مانند قراردادهای سلف و سلف استاندارد و ساز و کار اوراق بهادار مبتنی بر کالا، امکان تامین مالی بنگاه‌ها از این طریق وجود دارد.
10-حذف بخشی از هزینه‌های مرتبط با فروش و بازاریابی باتوجه به وجود بازار مستقیم و بدون واسطه در بورس کالا
11-وجود شفافیت در معاملات بورس کالا و حذف هرگونه عاملی که در حوزه فروش، منجر به ایجاد رانت خواهد شد.
مزایای مالیاتی
1- طبق ماده 6 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، معادل ده درصد(10%) از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورسهای کالایی پذیرفته شده و به فروش می رسد و ده درصد(10%) از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی پذیرفته می شود و پنج درصد(5 %) از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می شود، از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت های پذیرفته شده در این بورس ها و یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس و اوراق بهادار بخشوده می شود. شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی یا بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس و اوراق بهادار حداقل بیست درصد (20%) سهام شناور آزاد داشته باشند معادل دو برابر معافیت های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می شوند.
2-براساس تبصره 1 ماده (7) قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، تمامی درآمدهای صندوق سرمایه گذاری در چهارچوب این قانون و تمامی درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری در اوراق بهادار ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1384 و درآمدهای حاصل از نقل و انتقال این اوراق یا درآمدهای حاصل از صدور و ابطال آنها از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387/3/2 معاف می باشد و از بابت نقل و انتقال آنها و صدور و ابطال اوراق بهادار یاد شده مالیاتی مطالبه نخواهد شد. ( بنابر اعلام معاونت حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار از آنجا که شورای عالی بورس و اوراق بهادار ، قراردادهای آتی و اوراق سلف استاندارد را به عنوان ابزار مالی جدید مورد تصویب قرار داده و ابزارهای مالی نیز اوراق بهادار موضوع بند 24 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار هستند، به تصریح تبصره یک ماده (7) قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید ، معاملات قراردادهای آتی و اوراق سلف استاندارد نیز از پرداخت مالیات معاف می باشد).
3- بر اساس تبصره 2 ماده (7) قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید ، سود و کارمزد پرداختی یا تخصیصی اوراق بهادار موضوع تبصره 1 این ماده به استثنا سود سهام و سهم الشرکه شرکتها و سود گواهی های سرمایه گذاری صندوقها ، مشروط به ثبت اوراق بهادار یاد شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار جزء هزینه های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات ناشر این اوراق بهادار محسوب می شود.
4- بر اساس ماده (17) قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید ، خرید و فروش کالاهای پذیرفته شده در بورس های کالایی که با رعایت مقررات حاکم بر آن بورس ها مورد داد و ستد قرار می گیرند توسط وزارتخانه ها و دستگاه های دولتی و عمومی و دستگاه های اجرایی نیاز به برگزاری مناقصه یا مزایده و تشریفات مربوط به آنها ندارد.
5- بر اساس ماده (18) قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید ، دولت مکلف است کالای پذیرفته شده در بورس را از نظام قیمت گذاری خارج نماید.

دیگر کالاهای قابل معامله در بورس کالا را می توان به پنج دسته تقسیم بندی کرد که شامل موارد زیر است

• محصولات صنعتی و معدنی
• فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی
• محصولات کشاورزی
• بازار مشتقه و مالی
• کالاهای بازار فرعی
کالاهای قابل معامله در بورس کالا در بخش محصولات صنعتی و معدنی شامل 8 گروه اصلی می باشد.
1) گروه فولاد
این گروه، دارای سه زیر گروه اصلی می باشد.
مقاطع طولی شامل: تيرآهن، ميلگرد، ناودانی، نبشی، سیم فولادی، میلگردهای صنعتی و ریل راه آهن
مقاطع تخت شامل: ورق گرم، ورق سرد، ورق گالوانيزه، ورق قلع اندود و ورق رنگی
شمش ها شامل: اسلب بلوم و بیلت
2) گروه آلومینیوم
این گروه دارای سه زیر گروه اصلی می باشد.
شمش ها شامل: شمش آلومینیوم، اسلب آلومینیوم، بیلت آلومینیوم و تی بار آلومینیوم میلگردهای صنعتی و ریل راه آهن
مقاطع شامل: مفتول و ورق
هیدروکسید آلومینیوم: شامل هیدروکسید آلومینیوم
3) گروه مس
این گروه دارای شش زیر گروه اصلی است.
کاتد مس، شامل: کاتد مس میلگردهای صنعتی و ریل راه آهن
اسلب مس، شامل: اسلب مس
مفتول مس، شامل: مفتول مس
بيلت مس، شامل: بيلت مس
ورق مس، شامل: ورق مس
مس کم عيار، شامل: مس سرباره گرانوله، مس سرباره کنورتور، مس سرباره ريورب، اکسيد مس، مس کم عيار
4) گروه روی
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
شمش روی، شامل: شمش روی
5) گروه سرب
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
شمش سرب، شامل: شمش سرب
6) گروه فلزات گرانبها
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
طلا، شامل: طلا
7) گروه صنعتی و معدنی
بخش دیگر کالاهای قابل معامله در بورس کالا، گروه صنعتی و معدنی است. این گروه شامل 7 زیر گروه اصلی است.
كک، شامل: کک
سولفور موليبدن، شامل: سولفور موليبدن
خاک سرب و روی، شامل: خاک روی
کنستانتره فلزات گرانبها، شامل: کنستانتره فلزات گرانبها
سیمان، شامل: سیمان تیپ 1 ، تیپ 2، سیمان سفید
فرآورده های سنگ آهن، شامل: دانه بندی، کنسانتره گندله، آهن اسفنجی و کلوخه سنگ آهن
کنتور، شامل: کنتور برق
8) گروه چدن
هشتمین گروه از محصولات صنعتی و معدنی که بخشی از کالاهای قابل معامله در بورس کالا است، گروه چدن نام دارد. این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
چدن، شامل: شمش چدن
کل کالاهای پذیرفته شده در بخش صنعتی و معدنی بورس کالا، شامل 23 زیر گروه اصلی و 46 زیر گروه فرعی است.

فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی

دومین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، شامل فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی است. این بخش به دو گروه فرآورده های نفتی و گروه پتروشیمی تقسیم می شود.
8) گروه چدن این گروه شامل 6 زیر گروه اصلی می باشد.
وکیوم باتوم، شامل: وکیوم باتوم
سلاپس واکس، شامل: سلاپس واکس
لوب کات، شامل: لوب کات سبک و لوب کات سنگین
قیر، شامل: قیر صنعتی و قیر معدنی
روغن، شامل: روغن پایه، روغن موتور، پارافین و اسلگ واکس
عایق رطوبتی، شامل: عایق رطوبتی
ب) گروه پتروشیمی
در ادامه مقاله کالاهای قابل معامله در بورس کالا به گروه پتروشیمی که زیرمجموعه بخش فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی است، رسیدیم. این گروه شامل 2 زیر گروه اصلی می باشد.
پلیمر، شامل: پلی اتيلن سنگين، پلی اتيلن سبک، پلی اتيلن ترفتالات، پلی استايرين، پلی پروپيلن، پلی کربنات، پلی بوتادين رابر، استایرن بوتادین رابر، پلی وینیل کلراید، اپوکسی رزین، اکریل نیتریل بوتادین استایرن و نخ پلی استر poy
شیمیایی، شامل: اتيلن گلايكول، استايرن منومر، الكيل بنزن خطی، الکیل بنزن سنگین، ارتوزايلن، پارازيلن، اسيد نيتريك، اسيدكلريدريك، اسيد سولفوريك، اسید ترفتالیک، اسید استیک، زایلن مخلوط، سود كاستيك، اوره، آمونیاک، بنزن، گوگرد، كربنات سديم، جوش شيرين، وينيل استات، تولوئن دی ايزو سیانات، سولفات آمونیوم، متیل دی فنیل دی ایزوسیاناتMDI)، پتاس(کلرید پتاسیم)، 1و3 بوتادين، دی آمونيوم فسفات، آروماتيک سنگين، اتانول آمین، نیترات آمونیوم، اتیلن دی کلراید، آرگون، کریستال ملامین، سولفات سدیم، کود مایع ازته، تولوئن و اتیل بنزن.
محصولات پتروشیمی و شیمیایی شامل 8 زیر گروه اصلی و 60 زیر گروه فرعی می باشد.

محصولات کشاورزی

سومین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، محصولات کشاورزی را دربر می گیرد. محصولات کشاورزی دارای 21 زیر گروه اصلی می باشد.
کنجاله و تفاله و کنسانتره ها، شامل: پليت پنبه دانه، پليت سويا، پليت کلزا، پليت آفتابگردان، پليت گلرنگ، پليت کنجد، پرك پنبه دانه، پرك سويا، پرک کلزا، پرک آفتابگردان، پرک گلرنگ و پرک کنجد
ذرت، شامل: علوفه ای، دانه ای، دانه ای دامی و بذری
شکر، شامل: تصفيه شده، سفيد و خام
پسته، شامل: فندقی ناخندان، کله قوچی ناخندان، فندقی طبيعی خندان و کله قوچی خندان
پنبه، شامل: محلوج
زیره، شامل: زیره سبز
زعفران، شامل: رشته (پوشال) و رشته سربريده(سر گل)
عدس، شامل: ريز، متوسط و درشت
نخود، شامل: ريز، متوسط و درشت
جو، شامل: صنعتی، دامی و بدون پوشينه
برنج، شامل: طارم، هاشمی، خزر، فجر، ندا، وارداتی، سبوس و علی کاظمی
خرما، شامل: مضافتی، کبکاب، استمران و شاهانی
روغن، شامل: روغن خام آفتابگردان، روغن خام سویا، روغن خام کنجد و روغن خام کلزا
کشمش، شامل: سبز، طلائی، بی دانه و دانه دار
گندم، شامل: دامی، سبوس، دورم و خوراکی
چای، شامل: باروتی، قلمی، شکسته و ممتاز
مرغ منجمد، شامل: مرغ منجمد
دانه های روغنی، شامل: بادام زمینی، کنجد، گلرنگ، آفتابگردان، کلزا، سویا و پنبه
جوجه یکروزه، شامل: تخم گذار و گوشتی
تخم مرغ، شامل: تخم مرغ
آرد، شامل: آرد گندم
محصولات پتروشیمی، شامل 21 زیر گروه اصلی و 76 زیر گروه فرعی می باشد.

کالاهای بازار مشتقه و مالی

چهارمین دسته از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، کالاهای موجود در بازار مشتقه و مالی است. کالاهای پذیرفته شده در بازار مشتقه و مالی به دو دسته تقسیم می شود:
1) کالاهای پذیرفته شده و معامله شده در بازار مشتقه و مالی
زعفران رشته ای بریده ممتاز (نگین)
زعفران رشته ای درجه یک (پوشال معمولی)
سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی(ره)
زیره سبز
پسته فندقی 30-32
کنجاله سویا
شمش طلای 10 اونسی
مفتول مس هشت میلیمتری
شمش طلای یک اونسی
2) اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده و منتشر شده
علاوه بر کالاهای قابل معامله در بورس کالا، بخشی نیز در بازار مشتقه و مالی وجود دارد که اوراق بهادار مبتنی بر کالا را خرید و فروش می کنند. به این معنا که کالاهای قابل معامله در بورس کالا، در قالب اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده انتقال پیدا می کند.
اوراق سلف موازی استاندارد سنگ آهن شرکت صنعتی و معدنی گل گهر
اوراق سلف موازی استاندارد پی وی سی شرکت پتروشیمی آبادان
اوراق سلف موازی استاندارد شرکت سنگ آهن دانه بندی شده
اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان سپاهان
اوراق سلف موازی استاندارد کنسانتره سنگ آهن شرکت صنعتی و معدنی گل گهر
اوراق سلف موازی استاندارد تیرآهن14 شرکت ذوب آهن اصفهان
اوراق سلف موازی استاندارد اوره شرکت پتروشیمی پردیس غیرفعال
اوراق سلف موازی استاندارد اوره گرانول شرکت پتروشیمی شیراز
اوراق سلف موازی استاندارد گندم شرکت بازرگانی دولتی ایران
اوراق سلف موازی استاندارد پلی اتیلن سنگین شرکت پتروشیمی ایلام
اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان اصفهان
اوراق سلف موازی استاندارد مرغ منجمد شرکت گسترش و توسعه صنایع به پرور
اوراق سلف موازی استاندارد سراتو شرکت سایپا
اوراق سلف موازی استاندارد پلی استایرن شرکت پتروشیمی انتخاب
اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان شرق
اوراق سلف موازی استاندارد سیمان تیپ 5 شرکت سیمان خوزستان
اوراق سلف موازی استاندارد شمش فولاد شرکت فولاد کاوه جنوب کیش
اوراق سلف موازی استاندارد کلاف گرم نوردیده st37-hb شرکت فولاد مبارکه اصفهان

کالاهای بازار فرعی

پنجمین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، کالای های پذیرفته شده در بازار فرعی را شامل می شود و لازم به ذکر است که کالاهای این بازار، شامل 9 گروه اصلی می باشد.
الف) کشاورزی
اولین گروه کالاهای بازار فرعی که بخشی از کالاهای قابل معامله در بورس کالا محسوب می شود، گروه کشاورزی است که خود آن شامل 16 زیر گروه اصلی است.
کودها، شامل: کود ارگانیک و کود سکوسترن آهن
گیاهان دارویی، شامل: خرفه و تخم گشنیز
محصولات پودری، شامل: پودر نارگیل و پودر چربی کلسیم دار
قند، شامل: قند
خوراک، شامل: خوراک دام، طیور و آبزیان، خوراک آزمایشگاهی، تفاله چغندرقند و ملاس چغندرقند
خشکبار، شامل: عناب، زرشک
فرآورده های لبنی، شامل: شیر خشک، شیر خام، کره لاکتیکی و پنیر UF
روغن، شامل: روغن کنجد تصفیه شده، روغن خوراکی و روغن پالم
دام، شامل: گوساله نر شیرخوار، دام زنده سبک و سنگین و دام سنگین(تلیسه)
ادویه جات، شامل: زردچوبه
مواد طبیعی، شامل: چیپس چوب
گوشت، شامل: گوشت منجمد
حبوبات، شامل: لپه و ماش
محصولات آلایشی، شامل: مواد ژنی
مرکبات، شامل: لیمو ترش، پرتغال، گریپ فروت، نارنگی و سیب درختی
کنسرو، شامل: ماهی تن، کنسرو مرغ و کنسرو گوجه فرنگی(رب)
ب) صنعتی
گروه صنعتی شامل 18 زیر گروه اصلی می باشد.
رنگ، شامل: رنگ
تجهیزات، شامل: تجهیزات پالایشگاهی
لوازم طبی، شامل: شکم بند، قوزبند، قوزک بند و کمربند
الکترود، شامل: الکترود گرافیتی
قطعات، شامل: قطعات یدکی و ابزارآلات
کلینکر، شامل: کلینکر
تیشو، شامل: تیشو(از الیاف شیشه)
لنت ترمز، شامل: لنت ترمز
ظروف پلی پروپیلن، شامل: ظروف پلی پروپیلن
MDF، شامل: MDF خام
اکسید آلومینیوم، شامل: اکسید آلومینیوم
پشم شیشه، شامل: پشم شیشه
تایر، شامل: تایر خودرو
کاغذ، شامل: کاغذ بسته بندی
کائولن، شامل: کائولن
گندله، شامل: گندله آهن نیمه پخته و نرمه گندله
گلوله استاتیتی، شامل: گلوله استاتیتی (سرامیک بال)
گلوله آلومینایی، شامل: گلوله آلومینایی
ج) اموال غیر منقول
گروه اموال غیر منقول شامل چهار زیر گروه اصلی می باشد.
زمین، شامل: زمین مسکونی
تجاری، شامل: مغازه
اداری،تجاری،مسکونی، شامل: آپارتمان
مسکونی، شامل: آپارتمان
د) ضایعات و مستعمل
گروه ضایعات و مستعمل شامل سه زیر گروه اصلی می باشد.
فلزی، شامل: فولادی، لوله فولادی، فلزی (ترکیبی)، براده آلومینوم، براده چدن و برنج
ماشین، شامل: ماشین آلات مستعمل
غیرفلزی، شامل: تراورس چوبی، تراورس بتونی، بشکه خالی فلزی، روغن کارکرده، ضایعات کارتن، بشکه خالی پلاستیکی، تخته پالت، ضایعات باطری، ضایعات پلاستیکی و ضایعات گندله
ق) فلزی
گروه فلزی شامل هفت زیر گروه اصلی می باشد.
نقره، شامل: شمش نقره
روی، شامل: کنسانتره روی و شمش زاماک
فولاد، شامل: ورق (تخت)، ورق سازه ای، لوله و پروفیل، قراضه و تسمه فولادی
مس، شامل: شمش مس، پودر مس، لوله مسی و مس بلیستر
پلاتین، شامل: شمش پلاتین
منیزیم، شامل: شمش منیزیم
آلومینیوم، شامل: پروفیل آلومینیوم، فویل آلومینومی آلیاژی
برنج، شامل: ورق برنجی
ن) شیمیایی
گروه شیمیایی شامل 25 زیر گروه می باشد.
کربن، شامل: کربن فعال
روغن، شامل: روغن آنتراسن و روغن لاستیک
قیر، شامل: قیر زغال سنگی
خارج از گونه، شامل: خارج از گونه
اسید ترفتالیک، شامل: اسید ترفتالیک
اسید سیتریک، شامل: اسید سیتریک
سولفونیک اسید، شامل: سولفونیک اسید
دوده، شامل: دوده صنعتی
آنیلین، شامل: آنیلین
گوگرد، شامل: گوگرد کلوخه
متیل استات، شامل: متیل استات
آب، شامل: آب DM
انیدرید فتالیک، شامل: انیدرید فتالیک
نرمال پارافین، شامل: نرمال پارافین
سدیم تری پلی فسفات، شامل: سدیم تری پلی فسفات
کربوکسی متیل سلولز، شامل: کربوکسی متیل سلولز
بوتادین، شامل: بوتادین
بوتن، شامل: بوتن 1
نمک، شامل: نمک تصفیه شده
دی اکتیل فتالات، شامل: دی اکتیل فتالات (DOP)
متیل اتیل کتون، شامل: متیل اتیل کتون (MEK)
مونوکلرواستیک اسید (MCA )، شامل: مونوکلرواستیک اسید (MCA)
هیپوکلریت سدیم (آب ژاول)، شامل: هیپوکلریت سدیم (آب ژاول)
هیپوکلریت کلسیم، شامل: هیپوکلریت کلسیم
ضایعات، شامل: ضایعات مواد شیمیایی
و) معدنی
گروه معدنی شامل 5 زیر گروه می باشد.
کنسانتره، شامل: کنسانتره سرب و کنسانتره فسفات
فرو آلیاژها، شامل: فروسیلیکو منگنز، فروسیلیسیم و فروکروم پر کربن
آهک، شامل: آهک پخته
ماسه، شامل: ماسه ریخته گری
سنگ، شامل: سنگ کوپ مرمریت
ه) پلیمر
این گروه شامل 8 زیر گروه اصلی می باشد
پلی استر،شامل: ارتوفتالیک
لوله و مخازن، شامل: لوله پلی اتیلن تک جداره سنگین و مخازن پلی اتیلن فوم دار
PVC، شامل: پروفیل PVC
پلی اتیلن، شامل: پلی اتیلن واکس
ضایعات، شامل: ضایعات پلی اتیلن سبک
خارج از گونه، شامل: خارج از گونه
کائوچوی طبیعی، شامل: کائوچوی طبیعی
الیاف، شامل: الیاف استیپل اکریلیک و الیاف استیپل پلی استر
ی) فرآورده های نفتی
گروه فرآورده های نفتی شامل سه زیر گروه اصلی می باشد.
نوار پوشش، شامل: نوار پوشش لوله
بیتومن انامل، شامل: بیتومن انامل
ماستیک قیری، شامل: ماستیک قیری
محصولات پذیرش شده در بازار فرعی شامل 91 زیرگروه اصلی و 141 زیر گروه فرعی می باشد.

چگونه وارد بورس کالا شویم؟
  • جهت فعالیت در حوزه بورس کالا مشتری میبایست در ابتدا اقدام به اخذ کد معاملاتی بورس کالا نماید. جهت اخذ کد بورس کالا به صورت حقیقی و حقوقی مشتریان میبایست با واحد پذیرش کارگزاری تماس گرفته و اقدام به تکمیل مدارک نمایند. همچنین امکان اخذ کد بورسی به صورت انلاین برای مشتریان حقیقی از طریق این کارگزاری امکان پذیر است. کارگزاری بر اساس مدارک دریافتی اطلاعات مشتری را به بورس کالا ارسال و بعد از دریافت نتیجه کد بورس کالا صادر می شود.
    مشتری به واسطه کد بورسی می تواند اقدام به خرید و فروش در بورس کالا نماید. در بورس کالا برخی از گروههای کالایی دارای قوانین معاملاتی خاصی میباشد به این شکل که برای برخی از کالاها توسط وزارت صمت سهمیه خاص تعریف شده است و تنها مشتریانی مجاز به خرید آن محصول هستند که مجوزهای مربوطه را داشته باشند.
شیوه انجام معامله در بورس کالا به چه صورت است؟
  • مشتریان فعال در بورس کالا پس از اخذ کد بورسی از طریق کارگزاری اقدام به ثبت سفارش کالای مورد درخواست مینمایند. در کارگزاری آفتاب درخشان خاورمیانه این موضوع به دو شکل تلفنی و آنلاین امکان پذیر است.
    معاملات در تالارهای مختلف بورس کالا دارای سه زمان سبز ، زرد و قرمز میباشد. در زمان سبز معامله گران با هماهنگی مشتری اقدام به پذیرش قیمت پایه و تغییر تناژ مینمایند. زمان سبز در تالارهای مختلف با توجه به حجم عرضه متفاوت میباشد.
    در زمان زرد که به طور خاص یک دقیقه میباشد عرضه کنندگان میبایست نسبت به تغییر تناژ و قیمت عرضه تصمیم گیری نهایی را انجام دهند. همچنین خریداران همچنان میتوانند در این زمان نسبت به پذیرش قیمت پایه اقدام کنند.
    پس از اتمام زمان زرد ، زمان یک دقیقه ای قرمز فرا میرسد که در این زمان مشتریان برای خرید محصول به رقابت با هم میپردازند و مشتریانی که نسبت به درج قیمت بالاتری در تابلوی معاملات اقدام نمایند برنده محصول خواهند بود.
    نکته: در صورتی که میزان عرضه از مجموع تقاضا بیشتر باشد طبیعتا معامله با قیمت پایه انجام میشود و رقابت قیمتی(زمان قرمز) در کار نخواهد بود.
شیوه انجام تسویه در بورس کالا به چه صورت است؟
  • پس از انجام معامله کارگزاری اقدام به صدور اعلامیه خرید برای مشتری مینماید و مشتری میبایست تا سه روز کاری جهت واریز مابقی ارزش قرارداد ، مبلغ مالیات بر ارزش افزوده و در صورت لزوم سایر هزینه ها مطابق با اعلامیه خرید اقدام نماید.
    پس از واریز مبالغ مذکور میبایست فیش های واریزی برای کارگزاری ارسال گردد تا کارگزاری اقدام به ارسال ثبت سفارش قرارداد نماید. پس از انجام ثبت سفارش توسط کارگزار، فروشنده اقدام به صدور حواله برای مشتری میکند و پس ازآن فرآیند بارگیری و تحویل کالا به مشتری کامل میشود.